Teoria salda czy teoria dwóch kondykcji? Wkrótce sprawę rozstrzygnie Sąd Najwyższy.

 

Już 16 lutego 2021 r. Sąd Najwyższy rozstrzygnie według jakich zasad rozliczać nieważną umowę kredytu frankowego. Sąd Najwyższy w sprawie III CZP 11/20 odpowie na pytanie czy nieważną umowę kredytu frankowego należy rozliczać według tzw. teorii salda czy według teorii dwóch kondykcji.

 

O teorii salda i teorii dwóch kondykcji pisaliśmy już kilka miesięcy temu, przy okazji wniosku Rzecznika Finansowego do Sądu Najwyższego: https://lipinskilegal.pl/rzecznik-finansowy-pyta-sad-najwyzszy-o-teorie-salda

 

W skrócie, teoria dwóch kondykcji polega na tym, że w przypadku ustalenia nieważności umowy kredytu po każdej ze stron powstaje niezależne roszczenie względem drugiej strony o zwrot świadczenia nienależnego. Dla przykładu - w przypadku ustalenia nieważności kredytu opiewającego na kwotę np. 300 tys. zł, kredytobiorca który dotychczas spłacił kwotę 200 tys. zł, może żądać od banku zwrotu kwoty 200 tys. zł, zaś bank może żądać od kredytobiorcy zwrotu kwoty kredytu tj., 300 tys. zł. Każdej ze stron przysługuje niezależne roszczenie względem drugiej. Oznacza to, że kredytobiorca może pozwać bank o zwrot 200 tys. zł mimo, że nie zwrócił jeszcze bankowi kwoty kredytu. W jaki sposób nastąpi natomiast ostateczne rozliczenie między stronami czy przez potrącenie czy poprzez wzajemną spłatę, jest już sprawą samych stron i pozostaje poza zainteresowaniem sądu.

 

Natomiast według z teorii salda, w powyższym przypadku, kredytobiorca nie mógłby jeszcze żądać od banku jakiejkolwiek spłaconej na jego rzecz kwoty, bowiem nie spłacił jeszcze kwoty którą otrzymał od banku tytułem kredytu. Żądanie pozwu o zapłatę byłoby oddalone. Gdyby sytuacja była odwrotna, tj. gdyby bank otrzymał dotychczas więcej niż wypłacił kredytobiorcy, to dopiero wówczas kredytobiorca mógłby żądać od banku nadwyżki ponad otrzymany kredyt. W tym wypadku, sąd - naszym zdaniem bezpodstawnie - dokonuje rozliczenia wzajemnych roszczeń stron.

 

Stosowanie teorii salda jest w naszej ocenie pozbawione podstawy prawnej. Nieważna umowa kredytu frankowego powinna być zatem rozliczona zgodnie ze wskazaniami teorii dwóch kondykcji. Mamy nadzieję, że już w lutym potwierdzi to również Sąd Najwyższy.

 

radca prawny Oskar Lipiński